Wat gebeurt er met Japan? Het land dat eeuwenlang zijn unieke cultuur wist te bewaren, ziet zich plotseling geconfronteerd met plannen die dat fundament dreigen te ondermijnen. De aankondiging van vier zogenoemde “Afrikaanse thuissteden” in Japanse steden heeft niet alleen protesten ontketend, maar ook een dieper gevoel van angst: verliezen we onszelf?
De Japan International Cooperation Agency (Jica) presenteerde het initiatief met grootse woorden over een “vreedzame en welvarende wereld”. Maar veel Japanners zien iets heel anders: een sluipende poging om immigratie de deur open te zetten. Toen de Nigeriaanse regering bovendien trots meldde dat er speciale visa zouden komen voor Nigerianen om zich in Japan te vestigen, sloeg de schok pas echt in. Al werd de verklaring snel verwijderd, de boodschap was duidelijk: dit gaat verder dan diplomatie.
Voorstanders wijzen op de vergrijzing en de arbeidstekorten. Maar die redenering negeert een pijnlijke waarheid: immigratie is geen wondermiddel. Integendeel, het kan onze samenleving ontwrichten.
De ervaring met de Koreaanse gemeenschap leert ons dat integratie moeizaam verloopt, zelfs met buren die geografisch en cultureel dichtbij staan. Hoeveel groter worden de spanningen wanneer migranten uit Afrikaanse landen komen, met totaal andere gewoonten, waarden en levensstijlen?
Dit gaat niet alleen over banen of economie. Dit raakt de ziel van Japan. Onze eeuwenoude tradities, onze sociale harmonie, ons gevoel van wie we zijn – dat staat nu onder druk. Een massale instroom van mensen die onze taal, gebruiken en waarden niet delen, bedreigt de essentie van wat Japan uniek maakt.
Dat verklaart de woede op straat. Boze menigten voor het hoofdkantoor van Jica, spandoeken met de oproep “Bescherm het Japanse volk”, kreten tegen “massa-immigratie” – dit zijn geen willekeurige protesten. Dit is een samenleving die voelt dat er iets wezenlijks op het spel staat.
Toch zet premier Ishiba Shigeru door met miljardeninvesteringen in Afrika, alsof economische berekeningen zwaarder wegen dan de culturele toekomst van zijn eigen land. Ondertussen groeit de steun voor de partij Sanseito, die waarschuwt voor een “stille invasie van buitenlanders” en oproept tot een harde “Japan First”-koers.
Japan staat op een kruispunt. Kiest het voor de makkelijke route van immigratie – met alle risico’s van sociale spanningen, vervreemding en culturele erosie – of kiest het voor de moeilijkere maar veiligere weg van innovatie, automatisering en versterking van de eigen bevolking?
De protesten van nu zijn een waarschuwing. Als we niet oppassen, raken we niet alleen de controle kwijt over ons immigratiebeleid, maar ook over onze identiteit. Dan dreigt Japan zichzelf te verliezen – niet langzaam, maar in stilte, achter de façade van mooie woorden en economische argumenten.
C.H. Attema-Goppelt
Over de auteur
