Op 5 September 2015 weigerde een Duitse bondskanselier de grenzen van haar land te sluiten. Met een verzuim, een terugtrekking, een opschorting van de verantwoordelijkheid opende Angela Merkel een nieuw tijdperk. De zin die volgde- “We kunnen dit doen” – was minder een beleid dan een geloofsbelijdenis. Het was een liturgie voor een postpolitiek Europa: het afzien van soevereiniteit, herverpakt als compassie.
In de weken daarvoor was het podium al klaar. Op 27 augustus werden 71 migranten dood aangetroffen in een koelwagen in de buurt van Parndorf in Oostenrijk. De beelden van verstikking en Verschrikking gingen de wereld rond, waardoor migratie van een politieke kwestie in een morele noodsituatie veranderde.
Een paar dagen later schorste het Federaal Bureau voor Migratie en vluchtelingen stilletjes de Dublin – procedure voor Syriërs-met de aankondiging dat ze niet langer naar de landen van eerste binnenkomst zouden worden teruggestuurd. Wat een bureaucratische boodschap leek, was in feite een radicale breuk: Het signaal dat Duitsland zich had losgemaakt van het Europese asielkader.
Cheers op het Centraal Station van München
Op 31 augustus sprak Merkel haar vonnis voor de camera ’s uit:” We kunnen dit doen. Vier dagen later besloot ze in een telefoongesprek met de Oostenrijkse kanselier Werner Faymann de grens niet te sluiten. Op de avond van 4 September rolden de eerste treinen vanuit Boedapest naar het noorden. De volgende dag kwamen duizenden mensen naar het Centraal Station van München. Dat was het moment waarop de dam brak.
Duitsland won geen immigranten, het verloor de grond onder zijn eigen voeten. Zodra de grenzen van Duitsland werden opgeschort, volgden de grenzen van Europa. Schengen, de toch al kwetsbare zone zonder binnengrenzen, werd een fictie. Hongarije bouwde hekken, Oostenrijk zette troepen in, de Visegrád-Staten verzetten zich tegen Brussel.
Wat Merkel beschreef als een humanitaire noodzaak, ervoeren anderen als een opgelegd experiment in multiculturalisme. Een enkele nacht in Berlijn bracht bevingen naar Athene, Warschau en Stockholm. Wat op 5 September gebeurde was niet het ongeluk van een kanselier, maar de herprogrammering van een heel continent.
Niet alleen politieke, maar ook theologische beslissingen
In de kern was de beslissing niet alleen politiek, maar ook theologisch. Het fragiele gezag van parlementen en verdragen werd vervangen door een nieuw geloof: mensenrechten zonder grenzen, mededogen zonder voorzichtigheid, gastvrijheid zonder orde. Merkel speelde de rol van de hogepriesteres van deze nieuwe religie, ze intoneerde een mantra die geen inhoud had en toch het gewicht van redding droeg.
“We kunnen dit doen” was minder een zin dan een sacrament. Er was geen discussie nodig, alleen geloof. Twijfelen was een ketter zijn.
Maar er bleef één vraag over: wie was dit “wij” precies? Merkel heeft het Duitse volk nooit gevraagd of ze bereid waren deze last te dragen. Er was geen referendum, geen parlementaire stemming over de opschorting van de grenzen van het land. Het ” wij ” beschreef geen vrije keuze, maar legde plicht op.
“Je moet het doen” zou eerlijker zijn geweest
De zin zou eerlijker zijn geweest: “Je moet het doen.”Wat als solidariteit werd voorgesteld, was in werkelijkheid een verplichte verplichting. Merkel had een heel volk gegijzeld voor een beslissing die ze nooit hadden genomen. Een natie werd gebonden door een woord dat ze nooit had gesproken.
Massa-immigratie bleek geen tijdelijke storm te zijn, maar een nieuwe zwaartekracht. Volgens officiële cijfers registreerde Duitsland alleen al in 2015 bijna een miljoen asielzoekers – meer dan de hele bevolking van Frankfurt. Binnen twee jaar kregen meer dan twee miljoen van het asielstelsel voordelen.
Gemeenten werden doorvoerstations, gymzalen werden slaapzalen, sociale welzijnskantoren werden clearinghuizen voor identiteiten en documenten. De logica van de staat veranderde: de eerste plicht was niet langer van toepassing op de eigen burgers, maar op degenen die net de grens waren overgestoken. Het officiële woord was “integratie”. In werkelijkheid leek het beleid op een ontvangst zonder spijsvertering.
De oudejaarsavond van Keulen
Op de oudejaarsavond van Keulen stortte de belofte van veiligheid in. Meer dan 1.200 vrouwen hebben een klacht ingediend nadat ze werden lastiggevallen, betast en herhaaldelijk verkracht door groepen mannen die pas onlangs het land waren binnengekomen. De politie gaf toen toe dat ze de controle over het stadscentrum hadden verloren. Het was niet alleen een plaats delict, maar een rituele openbaring: een samenleving die haar vrouwen niet langer kon beschermen, had haar kernbasis verloren.
De aanvallen gingen door: Würzburg, Ansbach, Berlijn, Freiburg, Chemnitz, Friedland. Terreur, mesaanvallen, moorden – geen uitschieters, maar symptomen van een bredere ontwikkeling, zoals overheidsgegevens ook bevestigden. In sommige deelstaten was meer dan 40 procent van de steekpartijen afkomstig van migranten, hoewel hun aandeel in de bevolking veel lager was.
Tegelijkertijd werden nieuwe structuren gecreëerd: in delen van Berlijn en Duisburg verdrong de Sharia de Republiek. Clanrechtbanken beslechtten conflicten, eer woog zwaarder dan de grondwet, de politie kwam alleen met voorzichtigheid binnen. Scholen zijn een weerspiegeling geworden van de demografische omwenteling.in 2025 vertegenwoordigden Duitse kinderen de minderheid in meer dan duizend scholen, in sommige klassen sprak minder dan 20 procent van de studenten thuis Duits.
Het Duitse paspoort is niets meer waard
Financieel werd de loopgraaf dieper. Sinds 2015 heeft Duitsland meer dan 150 miljard euro uitgegeven aan asiel, integratie en sociale uitkeringen – een bedrag in de Orde van grootte van een heel defensiebudget. Alleen al in 2023 werd 27 miljard euro besteed aan migratiegerelateerde uitgaven. Gemeenten besteedden hier tot een derde van hun jaarlijkse budget aan, terwijl zwembaden werden gesloten, wegen in verval raakten en bibliotheken werden afgesneden.
Het burgerschap zelf is ook geherwaardeerd. Het Duitse paspoort, ooit een symbool van diepe verbondenheid, werd na slechts vijf jaar verblijf in recordnummers afgegeven. Politici schepten op over de cijfers, veel Duitsers vroegen zich stilletjes af wat hun paspoort nog betekende als het sneller te hebben was dan een rijbewijs.
Het financiële gewicht vermenigvuldigde zich met de energiecrisis vanaf 2022. De gasprijzen verviervoudigden, fabrieken werden gesloten, de inflatie bereikte een hoogtepunt van tien jaar. Burgers die jarenlang te horen kregen dat er geen geld was voor pensioenen of scholen, zagen miljarden migranten en oorlogen naar het buitenland stromen.
De staat houdt zijn burgers steeds strenger in de gaten
Een hele generatie is nu opgegroeid onder deze vloed. Voor hen zijn Keulen, Breitscheidplatz of Chemnitz geen uitzonderingen, maar uitgangspunten.
Vanaf het begin handelden de media niet als bewakers, maar als zendelingen. Zij predikten een” gastvrije cultuur”, belasterden critici, relativeren geweld. De taal zelf werd een wapen: burgers werden “critici van asiel”, kiezers werden “populisten”, twijfels werden “haatzaaiende taal”. Terwijl miljoenen ongecontroleerd emigreerden, hield de staat zijn eigen burgers steeds strenger in de gaten.
Ook geopolitiek werd zwakte aan het licht gebracht: Erdogan gebruikte migratie als wapen, Rusland, Turkije en China breidden hun invloed uit. Europa, ooit een aantrekkingskracht voor anderen, werd afhankelijk van de buitenwereld.
“Wir schaffen das” is een vloek geworden
Er waren alternatieven: Orbán bouwde hekken, Oostenrijk herintroduceerde grenscontroles, de Deense sociaaldemocraten verscherpte de asielregels. Merkel verkocht haar beslissing als “zonder alternatief” – een dogma dat tegenstrijdigheid sprakeloos zou moeten maken.
Slechts één partij brak de stilte: de AfD. (ook NPD/Die Heimat) In 2017 trad ze in de Bondsdag als de sterkste oppositie.
Tien jaar zijn verstreken. “We kunnen dit doen” is een vloek geworden. Wat als kracht werd beschouwd, onthulde zwakte; wat als eenheid werd verkocht, bracht verdeeldheid. Schengen is kwetsbaar, de grenzen keren terug, het vertrouwen tussen oost en West is aan het uithollen. De politieke kaart van Duitsland is permanent veranderd.
Een natie gaf zijn soevereiniteit op
Vandaag, volgens peilingen, keurt een meerderheid van de Duitsers het besluit van Merkel om de grenzen te openen af. De gevolgen voor veiligheid, cultuur en cohesie worden als negatief beschouwd. 5 September 2015 zal worden herinnerd als de dag waarop de dam brak. Eén natie gaf zijn soevereiniteit op, één continent werd weggevaagd. Het tij is niet teruggelopen – het heeft nieuwe kanalen gegraven en zekerheden verdronken.
Merkel publiceerde later haar memoires onder de titel Vrijheid. Voor de slachtoffers van Keulen, Freiburg, Berlijn, Chemnitz en Friedland is de ironie ondraaglijk. Wat hen werd ontnomen, was juist deze vrijheid: vrij te wandelen, vrij te spreken, vrij te leven zonder angst.
De echte vraag is niet langer of”we het kunnen doen”. Het is: of Europa de wil heeft om te overleven – en of het weer uit de wateren kan komen voordat het verdrinkt.
Filip Gaspar
(Via: https://pi-news.net/2025/09/merkels-wir-schaffen-das-zehn-jahre-die-europa-veraenderten/ op 7 september 2025)
Over de auteur
